Tìm hiểu về bệnh viêm đường hô hấp trên

Viêm đường hô hấp trên đa phần là những bệnh có mức độ trung bình nhưng chúng có thể nặng lên ở những đối tượng mẫn cảm gây nhiều biến thể nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây bệnh viêm đường hô hấp

Nguyên nhân gây ra viêm đường hô hấp trên là các virus. Ngoài ra cũng có thể do các nguyên nhân khác như vi khuẩn, nấm, bụi, khí độc. Có thể kể ra đây một số loại virus điển hình như: virus Rhino, Corona, Á cúm Parainfluenza, Adeno, virus hô hấp hợp bào RSV.

Tìm hiểu về bệnh viêm đường hô hấp trên

Một số loại vi khuẩn cũng thường gặp trong bệnh viêm đường hô hấp trên là liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, phế cầu khuẩn, Haemophilus influenzae, một số loại nấm...

Biểu hiện và biến chứng của bệnh viêm đường hô hấp

Viêm đường hô hấp trên không phải là một bệnh mà là một tổ hợp bệnh bao gồm: cảm lạnh, viêm mũi họng, viêm họng, viêm xoang, viêm thanh quản. Mặc dù có nhiều bệnh đơn lẻ khác nhau nhưng chúng đều có một số biểu hiện chung rất dễ nhận thấy.

Những triệu chứng chủ yếu bao gồm: sốt cao, hắt hơi, sổ mũi, chảy mũi, ngạt mũi, tắc mũi, đau rát họng, ho, khàn tiếng, lạc tiếng, giọng mũi, khản đặc có khi mất tiếng, mệt mỏi, đau đầu, đau mỏi cơ khớp…

Đặc điểm quan trọng của viêm đường hô hấp trên là thời gian ủ bệnh ngắn, tốc độ biểu hiện bệnh nhanh và các biểu hiện mang tính ồ ạt. Chính vì thế mà sốt trong các bệnh của viêm đường hô hấp trên thường là sốt cao và thành cơn. Thân nhiệt thường là 39oC trở lên. 

Đi kèm với sốt là hắt hơi, sổ mũi, người bệnh hắt hơi nhiều hơn mức bình thường, có khi đến 4-5 cái/một lần và xuất hiện nhiều lần trong ngày. Có khi hắt hơi đến rát cả mũi họng. Sau đó người bệnh sẽ bị chảy dịch mũi với đặc điểm dịch nhiều, trong, loãng, không có mủ và không có mùi hôi.

Khi virus gây bệnh ở thanh quản thì người bệnh sẽ bị khàn tiếng. Càng nói nhiều như ca sỹ, người bán hàng, giáo viên, nhân viên tiếp thị… thì tốc độ khàn tiếng càng nhanh và càng nặng vì dây thanh âm càng bị tổn thường nặng nề. Ban đầu chỉ là lạc tiếng, giọng mũi, sau đó tiếng bị khàn đục và có khi đến mất giọng.

Cách phòng tránh viêm đường hô hấp trên

Các thuốc chủ yếu được sử dụng là thuốc giảm đau, hạ sốt, chống viêm tại chỗ .

Trong chứng bệnh này, biện pháp dự phòng được đặt lên hàng đầu để ứng phó. Vì đây là một bệnh lây nhiễm qua đường hô hấp nên phải:

Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với bệnh nhân .

Giữ đôi bàn tay luôn sạch sẽ (rửa tay bằng xà phòng) khi ăn uống sẽ loại trừ virus khỏi bàn tay. Do đó virus không có cơ hội xâm nhập vào đường hô hấp .

Đeo khầu trang cách ly với mầm bệnh.

Tránh làm việc, học tập trong môi trường nhiệt độ quá cao .

Luôn giữ ấm cơ thể khi thời tiết lạnh, mưa …

5 kẻ thù đường hô hấp

Khi hội tụ những điều kiện cần và đủ thì ngay cả những điều bình thường cũng có thể trở thành mối nguy hại cho đường thở.

Phấn hoa gây dị ứng

Nhiều người rất thích hoa nhưng cả đời không dám lại gần chúng. Nguyên nhân là do cơ địa của một số người  không thích ứng được với hương hoặc phấn của một số loài hoa; nếu tiếp xúc sẽ gây dị ứng đường hô hấp.

Theo  BS Phạm Thị Ngọc Minh, Khoa Khám bệnh, BV Da Liễu, Hà Nội, dị ứng phấn hoa không gây chết người, nhưng  mang lại sự khó chịu cho bệnh nhân như ngứa ngáy, sổ mũi, hắt hơi, chảy nước mắt nước mũi, hay mũi sưng đỏ  như quả cà chua. 

Trường hợp dị ứng nặng có thể làm mặt bị sưng lên, mũi chảy máu, cổ họng đau, tức ngực, suy  hô hấp… Trong trường hợp nhẹ bệnh sẽ tự thuyên giảm sau vài giờ hoặc vài ngày, còn đối với những bệnh nhân  nặng thì cần phải nhập viện để được cấp cứu kịp thời.

Mách bạn:

Nếu bạn có cơ địa dễ dị ứng thì đừng quên đeo khẩu trang khi ra ngoài vì bên cạnh phấn hoa thì bụi bặm cũng là tác  nhân gây dị ứng. Bạn cũng nên gặp bác sỹ để xác định rõ bạn dị ứng cụ thể với loại phấn hoa nào, để có phương pháp  phòng tránh hiệu quả. 

Ngoài ra, người bệnh có thể tiến hành tiêm phòng dị ứng phấn hoa một năm/lần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

 Hiểm họa khó lường từ thú cưng

Nuôi một số loại thú nuôi trong nhà như chó, mèo để làm bạn và dạy trẻ con lòng yêu thương động vật là một  việc làm tốt. Tuy nhiên, nếu không cẩn thận đây sẽ là một nguy cơ gây ra một số bệnh về đường hô hấp cho con  người nhất là với trẻ em có hệ miễn dịch kém.

Trong lông của những chú thú cưng thường chứa nhiều vi khuẩn, siêu vi khuẩn mà mắt thường khó có thể nhìn thấy. Khi những chiếc lông này rụng sẽ bay khắp trong không khí, chúng ta có thể hít phải và đưa chúng vào trong cơ thể. Lúc này, hệ miễn dịch dễ bị kích thích, gây dị ứng đường hô hấp. Triệu chứng thường gặp là sổ mũi, chảy nước mắt, hắt hơi, và các triệu chứng của bệnh hen suyễn, khó thở…

Mách bạn:

Trong trường hợp trong nhà bạn có người bị dị ứng với lông của vật nuôi thì tốt nhất bạn không nên nuôi chúng. Với những người có thú vui nuôi thú cưng trong nhà thì nên thường xuyên cho chúng khám sức khỏe tổng quát để kiểm tra xem có bệnh truyền nhiễm, nên tắm rửa sạch sẽ cho thú nuôi để tránh những vi khuẩn có thể bám trên bộ lông của chúng.

Cẩn trọng với thời tiết giao mùa

Theo thống kê của Khoa Khám Bệnh, BV Xanh Pôn, Hà Nội, trong thời điểm giao mùa mỗi ngày có khoảng 450 bệnh nhân tới khám. Trong số những bệnh nhân tới khám có tới 60-70% mắc bệnh viêm đường hô hấp. Bệnh  nhân tập trung chủ yếu là các trẻ nhỏ từ sơ sinh đến 3 tuổi. Viêm đường hô hấp do nhiều căn nguyên khác nhau,  dị ứng với thời tiết (nhiệt độ thay đổi quá đột ngột) là một trong số đó.

Thời điểm giao mùa thường tạo ra môi  trường thuận lợi cho các loại nấm, vi khuẩn, siêu vi khuẩn, virus sinh sôi phát triển. Chúng có mặt trong không khí  và có thể gây hại cho đường hô hấp của con người bất cứ lúc nào, đặc biệt là trẻ nhỏ và những người mẫn cảm  dễ bị dị ứng. Các virus gây bệnh thường cư trú ở chất nhầy niêm mạc mũi họng, xâm nhập vào tế bào niêm mạc, nhân bản rồi phá huỷ tế bào và lây lan sang tế bào bên cạnh gây ra nhiều biến chứng khác.

Mách bạn:

Để phòng bệnh hô hấp trong những lúc giao mùa bạn nên giữ ấm cho cơ thể, tránh xa khói bụi, nấm mốc, những  nơi không khí ẩm thấp (thường chứa nhiều vi khuẩn). Đối với trẻ nhỏ nên cho uống đủ các loại vaccine phòng  ngừa bệnh hô hấp, cảm cúm. 

Cho trẻ uống thêm thuốc bổ, vitamin tăng cường sức đề kháng, nấu cho trẻ ăn những  món tăng cường dinh dưỡng, đảm bảo cơ thể khỏe mạnh như: các món cá, rau trái. Khi trẻ có những dấu hiệu bất thường như trẻ sốt, ho, sổ mũi nhiều nên đưa ngay đến phòng mạch bác sỹ để kịp thời điều trị.

Khói bụi – Tác nhân gây viêm xoang

Theo BS Nguyễn Xuân Tùng, Khoa Tai – Mũi – Họng, BV Mắt Sài Gòn, nguyên nhân gây bệnh viêm xoang và  các bệnh về đường hô hấp chủ yếu là do khói bụi, ô nhiễm môi trường gây ra. Vì thế, dân cư ở các thành phố, thị xã, các khu công nghiệp, nhà máy hoặc những nơi nhiều người sinh sống thường có nguy cơ mắc viêm xoang cao  hơn. 

Môi trường ô nhiễm khiến vùng xoang mũi dễ bị dị ứng, những người có bệnh lý tiềm ẩn về vách ngăn hoặc có cơ địa dị ứng thì khi tiếp xúc với nước bẩn thường xuyên cũng sẽ gây viêm xoang.

Viêm xoang cấp tính lẫn mạn tính đều có thể nhẹ hoặc trở nặng, tùy theo diễn biến của bệnh. Trong trường hợp nhẹ, chỉ cần uống thuốc kháng viêm, kháng dị ứng, kèm theo dùng thuốc xịt mũi để làm loãng chất nhầy, giúp mũi thông thoáng. 

Nếu bị nặng người bệnh cần đến khám chuyên khoa để được điều trị triệt để tránh được các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra như; viêm tắc nghẽn mô quanh vùng mặt, viêm tắc tĩnh mạch hang, có thể làm mù mắt.

Mách bạn:

Luôn luôn đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để hạn chế khói bụi trong không khí có thể bay vào mũi gây dị ứng.

Nước hoa, xịt phòng – Sự quyến rũ “chết người”

Một vài người người có thói quen sử dụng nước hoa, nước xịt phòng mỗi ngày như một thói quen, thậm chí là bị mê mẩn bởi những mùi hương quyến rũ. Tuy nhiên theo khuyến cáo của TS Stanley Fineman, giám đốc Hội Dị  ứng, Hen và Miễn dịch Mỹ (ACAAI) thì bạn không nên tiếp xúc thường xuyên với nước hoa, nước xịt phòng vì chúng tác động tới cuộc sống và sức khỏe của con người.

Tại Mỹ, khoảng 20% dân số mắc các bệnh về đường hô  hấp và 34% người bị hen suyễn đều liên quan tới việc sử dụng các loại nước hoa, nước xịt phòng.

BS Phạm Thị Ngọc Minh, khoa Khám bệnh, Viện Da Liễu, Hà Nội cũng khẳng định: Nước hoa, nến thơm, dầu thơm, hương trầm… đều có nguy hại khi được xịt ra không khí hoặc được đốt lên. Hương thơm từ những sản phẩm này khi bị đốt nóng sẽ lan tỏa nhanh trong không khí, đem theo các thành phần hóa chất độc hại. 

Đây là một trong những  tác nhân gây các bệnh về đường hô hấp của con người như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, khó thở… Ngoài ra, nước hoa còn mang lại những tác dụng phụ như đau đầu, ngứa họng, đau mắt, gây choáng ngợp, tổn thương hệ thần kinh trung ương, ảnh hưởng đến quá trình mang thai.

Nguy cơ viêm thanh quản trong mùa hè

Mùa hè nóng bức, nhu cầu sử dụng nước đá, bật điều hòa, các đồ ăn lạnh như kem, nước giải khát… tăng cao. Những thói quen này có thể gây viêm thanh quản, dẫn đến khản tiếng, mất tiếng.

Thanh quản là đường dẫn khí nằm ngang với 3 đốt sống cổ 4, 5 và 6, có 2 dây thanh đới khi rung lên tạo nên âm sắc cho giọng nói. Vì vậy, mọi hiện tượng viêm hay kích thích thanh quản đều ảnh hưởng đến âm sắc. Nhiễm lạnh, nói nhiều (ở những người như phát thanh viên, giáo viên, ca sĩ…) hay tình trạng nhiễm khuẩn vùng lân cận như: viêm xoang, viêm mũi, viêm tai,… cũng có thể dẫn tới viêm thanh quản.

Uống nước lạnh quá nhiều có thể gây viêm họng trong mùa hè (Ảnh minh họa).

Vào những ngày nắng nóng, nhu cầu sử dụng đồ ăn lạnh như: uống nước đá, ăn kem… tăng cao. Nếu liên tục ăn uống đồ lạnh trong thời gian dài, có thể làm nhiệt độ trong họng giảm thấp, gây hiện tượng co mạch, từ đó giảm hoạt động của các tuyến tiết dịch. Tình trạng này làm khô, rát họng , là điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn phát triển gây viêm họng. 

Bên cạnh đó, viêm nhiễm ở niêm mạc họng dễ dàng và nhanh chóng lan xuống thanh quản, gây viêm thanh quản . Triệu chứng đặc trưng nhất của viêm thanh quản là tình trạng khản tiếng kéo dài, có khi mất tiếng, đi kèm với cảm giác ngứa, đau họng, ho khan nhẹ, sau đó có thể chuyển sang ho có đờm.

Trong điều trị viêm thanh quản, phương pháp phổ biến là sử dụng thuốc chống viêm, giảm ho, kháng sinh,… Tuy nhiên, các thuốc này có thể gây tác dụng phụ, bệnh dễ tái phát.

Theo các chuyên gia, để phòng ngừa và điều trị viêm thanh quản trong mùa hè, bên cạnh dùng thuốc, bệnh nhân nên hạn chế những thói quen như: uống nước đá, ăn kem, hút thuốc lá, hò hét quá mức,… Nếu làm việc hoặc đi lại trong môi trường bụi bẩn, nên đeo khẩu trang, mặc quần áo bảo hộ lao động. 

Trước khi đi ngủ, nên nhỏ mũi, súc miệng bằng nước muối sinh lý. Khi có những dấu hiệu của bệnh như: mất tiếng hoặc giọng khản, nói khó khăn, kèm theo hiện tượng ho, sốt, nhiều đờm, khó thở, hít vào có tiếng rít,… người bệnh cần đi khám chuyên khoa tai - mũi - họng để tìm nguyên nhân và phương pháp điều trị.

Cây rẻ quạt rất tốt cho các bệnh về thanh quản.

Hiện nay, xu hướng sử dụng các sản phẩm thảo dược, không gây tác dụng phụ, đặc biệt là sản phẩm đã được khẳng định qua nhiều hội thảo khoa học uy tín đang được đông đảo bác sĩ cũng như bệnh nhân lựa chọn. Điển hình cho xu hướng này là thực phẩm chức năng Tiêu Khiết Thanh . 

Sản phẩm có thành phần chính là rẻ quạt, giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu đờm, kết hợp với một số dược liệu khác như: bán biên liên, bồ công anh, sói rừng,… Tiêu Khiết Thanh có tác dụng giảm triệu chứng sốt, đau họng, khản tiếng, mất tiếng, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị viêm thanh quản, ngăn chặn bệnh tái phát.

Năm 2014, Tiêu Khiết Thanh đã vinh dự nhận danh hiệu “Sản phẩm vàng vì sức khỏe cộng đồng” do Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam tổ chức và giải thưởng “Top 100 sản phẩm, dịch vụ tốt cho gia đình và trẻ em” do người tiêu dùng bình chọn.

Để phòng ngừa viêm thanh quản trong mùa hè, ngoài việc duy trì sử dụng Tiêu Khiết Thanh, bệnh nhân nên súc họng bằng nước muối ấm hoặc uống nước trà gừng, mật ong,… Nếu bệnh nặng, cần có sự theo dõi và điều trị của bác sĩ chuyên khoa.

Bệnh nhân viêm thanh quản cần lưu ý:
Nên phân bổ thời gian nói hợp lý, sử dụng các dụng cụ hỗ trợ nói (micro, loa), uống nhiều nước, đặc biệt nước trà ấm; bổ sung thêm các vitamin, ăn nhiều hoa quả tươi; thường xuyên vệ sinh mũi họng, xông các loại lá thơm có kháng sinh thực vật bay hơi như lá cúc tần, lá chanh, lá bưởi, lá tre, lá sả; điều trị dứt điểm các bệnh đường hô hấp cũng như bệnh trào ngược dạ dày, thực quản; đeo khẩu trang để tránh bụi, sử dụng công cụ bảo hộ lao động khi làm việc trong môi trường độc hại…

- Không nên la hét, nói to, nói nhiều, khạc nhổ gây ảnh hưởng đến thanh quản; không uống nước lạnh hay sử dụng các gia vị có tính kích thích như: ớt, hạt tiêu,…; không uống rượu, bia, hút thuốc lá.

Tin mới cho bệnh nhân bị xơ hóa phổi

Một trong những bệnh hô hấp phổ biến là xơ hóa phổi. Việc phát triển thiết bị hỗ trợ cấy ghép cho bệnh nhân xơ hóa phổi là một tiến bộ mới của nền y học thế giới.

Cấu tạo nhỏ nhất của phổi là các túi khí hay còn gọi là phế nang, phế nang là nơi chứa không khí để trao đổi khí với mạch máu. Vách giữa phế nang và mao mạch có vai trò quan trọng trong trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài, ô-xy từ phế nang sẽ vào lòng mạch máu và carbonic đi từ mạch máu vào lòng phế nang thải ra ngoài. 

Vách này cấu tạo bởi hai lá bào tương mỏng: một của phế nang, một của mao mạch cùng với các tế bào biểu mô phế nang và tế bào nội mô mao mạch. Vùng giữa của màng phế nang - mao mạch là khoảng kẽ.

Trong bệnh xơ phổi có sự dày lên của vách phế nang - mao mạch (khoảng kẽ), ban đầu có sự xâm nhập của các lympho bào và tương bào, sau đó là các tế bào xơ và cuối cùng là sự dày đặc của sợi collagen. Hậu quả là các phế nang và phế quản nhỏ thay đổi cấu trúc, nhu mô phổi mất tính đàn hồi, xuất hiện các nang nhỏ hình thành từ tiểu phế quản (tạo thành phổi hình tổ ong). 

Khi bị bệnh xơ hóa phổi thì phải điều trị nguyên nhân. Vấn đề ghép phổi (thay phổi) cũng được đề cập ở một số trường hợp xơ phổi lan tỏa kháng trị với điều trị nội khoa, tần suất sống khi thay phổi sau 1 năm là 74%, 58% sau 3 năm, 47% sau 5 năm, 24% sau 10 năm. 

Trong tương lai có thể có hai cách thức mới được ứng dụng để điều trị bệnh xơ hóa phổi lan tỏa, đầu tiên là điều trị bằng các chất ức chế tổn thương tế bào biểu mô hay sửa chữa, các thuốc kháng cytokine và ức chế sinh các tế bào sợi; phương thức thứ hai đang được mong đợi dựa trên cơ chế phân tử của tạo fibrogen bằng cách tác động lên gen (được tin tưởng có hiệu quả nhất).

Hình ảnh về thiết bị

Trong trường hợp phổi bị xơ hóa nặng, phương án thay phổi sẽ được tiến hành. Một tin mừng cho bệnh nhân xơ hóa phổi là FDA, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ, đã thông qua thiết bị truyền dịch Xvivo - một thiết bị mới có thể bảo toàn phổi tạng bên ngoài cơ thể để có thể ghép cho bệnh nhân xơ hóa phổi nặng. Thiết bị này sẽ giúp hỗ trợ điều trị thành công cho nhiều ca xơ hóa phổi và các ca mắc các bệnh về đường hô hấp nguy hiểm khác.

Thiết bị bao gồm một buồng vô trùng nơi phổi được lưu trữ và kết nối với một loạt các máy bơm và bộ lọc cung cấp ô-xy. Phổi có thể được lưu giữ trong máy tối đa bốn giờ là khoảng thời gian cần thiết để các bác sĩ hội chẩn cho việc cấy ghép. 

Trong năm chỉ có 1 số lượng tạng phổi đáp ứng các tiêu chuẩn y tế cho việc cấy ghép. Bằng cách cho các bác sĩ có thêm thời gian để kiểm tra các cơ quan, sẽ có nhiều cơ hội cấy ghép thành công hơn. Trong năm 2012, có 1.754 ca cấy ghép phổi đã được thực hiện tại Hoa Kỳ nhưng vẫn còn 1.616 bệnh nhân vẫn còn nằm trên danh sách chờ đợi. 

Viêm phổi do bội nhiễm

Nguyên nhân gây viêm phổi ở hầu hết các trường hợp đang điều trị là do siêu vi, làm cho sức đề kháng giảm, nếu không được điều trị kịp thời hoặc đúng cách sẽ dẫn tới tình trạng bội nhiễm vi khuẩn, gây viêm phổi. Hiện tại, trung bình mỗi ngày phòng cấp cứu của khoa Hô hấp BV Nhi Đồng 2 TP.HCM có trên dưới 30 bệnh nhi viêm phổi. Cũng do vào thời điểm này, lúc thì mưa xuống ào ào, tạnh mưa lại nắng chói chang, oi bức, trẻ còn nhỏ, sức đề kháng yếu, không thích nghi kịp. Bên cạnh đó, điều kiện môi trường như hiện nay rất thuận lợi cho siêu vi phát triển.

Khi thấy trẻ có biểu hiện khò khè, thở khó, thở nhanh, phụ huynh cần đưa đi khám ngay, vì đó chính là biểu hiện của viêm phổi. Nếu quan sát thấy phần dưới lồng ngực (1/3 dưới) của trẻ lõm xuống một cách rõ rệt khi trẻ hít vào thì khả năng đã chuyển sang giai đoạn viêm phổi nặng.

Cũng lưu ý thêm là ngoài việc không tự ý mua thuốc chữa ho cho trẻ uống, phụ huynh cũng không nên tự mua máy xông về sử dụng khi thấy con khò khè. Lạm dụng xông không tốt, làm nhịp tim nhanh. Hãy đưa trẻ đi khám và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để tránh hậu quả đáng tiếc.

Hãy điều chỉnh nhiệt độ máy lạnh trong phòng không quá chênh lệch với nhiệt độ ngoài trời, luôn giữ ấm cổ, ngực cho trẻ. Khi trẻ toát mồ hôi và ướt áo, phụ huynh cần thay áo cho trẻ, tránh để mồ hôi thấm ngược… cũng là cách phòng ngừa viêm phổi cho trẻ. 

Phòng bệnh viêm phổi mùa nóng

Không chỉ là thường gặp trong mùa lạnh, bệnh viêm phổi cũng gia tăng trong điều kiện thời tiết nóng bức. Bệnh viêm phổi vào mùa nóng thường do viêm nhiễm đường hô hấp trên (viêm mũi họng, viêm tai giữa, viêm VA, amidan) nhưng không được chăm sóc, điều trị đúng cách sẽ dẫn đến viêm hô hấp dưới, chủ yếu là viêm khí quản, phế quản và viêm phổi.

Nguyên nhân gây viêm phổi trong mùa hè chủ yếu do thói quen ăn uống đồ lạnh liên tục, tắm nước lạnh quá lâu, nằm điều hòa, quạt cả ngày lẫn đêm với nhiệt độ chênh lệch trong nhà và ngoài trời khá cao, không lau khô mồ hôi cho trẻ khiến mồ hôi thấm ngược vào cơ thể hoặc đang nhiều mồ hôi mà đi tắm ngay dễ gây cảm lạnh và dẫn tới viêm phổi.

Tránh uống nước đá để phòng viêm phổi.

Bệnh viêm phổi do nhiều nguyên nhân gây nên như vi khuẩn, virut, nấm, ký sinh trùng… Ở trẻ càng nhỏ, diễn biến bệnh càng nhanh và nặng. Biểu hiện ban đầu có thể chỉ sốt nhẹ, ho húng hắng, chảy nước mắt và nước mũi, khò khè, trẻ nhỏ ăn kém, bỏ bú, quấy khóc... 

Nếu không được điều trị đúng và theo dõi sát, bệnh sẽ diễn biến nặng hơn với biểu hiện sốt cao, ho tăng lên, có đờm, khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực, trẻ nhỏ bỏ bú hoặc bú kém, tím môi, tím đầu chi... Tình trạng này kéo dài sẽ gây thiếu ôxy cung cấp cho não dẫn đến li bì hoặc bị kích thích, co giật... có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Để phòng tránh mắc bệnh viêm phổi trong mùa nóng, cần thực hiện các biện pháp sau:

- Thường xuyên vệ sinh cá nhân và môi trường sạch sẽ, tránh khói thuốc lá và than bụi trong nhà.

- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức đề kháng của cơ thể.

- Hạn chế dùng nước lạnh, nước đá, hoa quả và các thực phẩm chế biến sẵn để trong tủ lạnh. Nếu dùng nhiều và liên tục thức ăn, đồ uống lạnh sẽ gây viêm họng kéo dài và làm cho mức độ viêm đường hô hấp ngày một nặng hơn và dẫn tới viêm phổi.

- Mỗi khi sử dụng quạt điện không nên để quạt mạnh thổi thẳng vào người. Nếu có điều kiện dùng máy điều hòa nhiệt độ nên có sự điều chỉnh nhiệt độ hợp lý, không quá chênh lệch với nhiệt độ ngoài trời.

- Không nên tắm ngay sau khi lao động hoặc ở ngoài trời nắng về lúc cơ thể đang tiết ra nhiều mồ hôi. Không ngâm mình lâu trong nước lạnh. Dù trời nóng nhưng đối với trẻ nhỏ, người già vẫn nên tắm nước ấm là tốt nhất.

- Cần chú ý thường xuyên lau khô mồ hôi và thay quần áo thoáng mát cho trẻ.

- Khi trong gia đình có người bị viêm nhiễm đường hô hấp như cảm cúm, viêm họng, viêm phổi,… cần chăm sóc, điều trị và cách ly tốt để không lây nhiễm sang người khác, nhất là trẻ nhỏ. Nếu có biểu hiện viêm đường hô hấp như sốt, ho, sổ mũi,… cần đến cơ sở y tế để khám và điều trị thời, để ngăn ngừa biến chứng thành viêm phổi.

Uống nước nhiễm asen, nguy cơ ung thư phổi

Theo một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kỳ, uống nước nhiễm asen vượt quá nồng độ cho phép có nguy cơ gây ung thư phổi. Các nhà nghiên cứu tiến hành đưa hàm lượng asen vào nước uống của chuột là 50ppb, 500ppb và 5.000ppb.

Trong nghiên cứu, chuột được tiếp xúc với asen 3 tuần trước khi sinh và trong suốt thời kì mang thai và cho bú. Chuột con được tiếp xúc với asen sau khi cai sữa và trong suốt giai đoạn trưởng thành ở hàm lượng giống như hàm lượng con người tiếp xúc, sau đó nghiên cứu các khối u ở những con chuột con trưởng thành. 

Kết quả, hơn một nửa số chuột (con đực) có số lượng u lành và u ác khi tiếp xúc với 2 hàm lượng thấp 50ppb và 500ppb.

Theo tiêu chuẩn của Cục Bảo vệ môi trường Hoa Kỳ, hàm lượng asen trong nước uống không được vượt quá 10ppb.

Những cách chữa ho đơn giản mà hiệu quả

Chữa ho bằng quả quất

Theo dược học cổ truyền, quả quất có vị chua ngọt, tính mát, có công dụng kích thích tiêu hóa, giảm ho và trừ đờm, thường được dùng để chữa các chứng bệnh: chướng bụng đau, chán ăn, nôn nấc, ho khạc nhiều đờm, và các bệnh ho khác.

Những cách chữa ho đơn giản mà hiệu quả.

Nghiên cứu hiện đại cho thấy, quả quất có chứa nhiều pectin, tinh dầu, đường và các vitamin, có tác dụng chống viêm, long đờm giảm ho, bình suyễn, kháng khuẩn và kháng vi rút. Do vậy, dùng quả quất để làm long đờm biện pháp hiệu quả cao trong điều trị.

Cách thực hiện:

Dùng quất ngâm với một chút muối để ngậm hoặc uống; hấp cách thủy quất với đường phèn tạo thành dạng siro để uống rất tốt cho chữa ho…Hấp quất với mật ong (trẻ dưới 1 tuổi dùng đường phèn thay mật ong). 

Dùng 1 quả quất rửa sạch, cho vào chén, nghiền nát, chế thêm một chút mật ong rồi đem hấp trong 15 - 20 phút, sau đó lấy ra để nguội, pha thêm một chút nước ấm (nếu cần) rồi chia uống vài lần trong ngày. Để tăng thêm công hiệu, có thể hấp quất và mật ong cùng với hoa hồng bạch 5g, hạt chanh 5g hoặc lá hẹ 5g hoặc xuyên bối mẫu 3g tán vụn hoặc hoa đu đủ đực 8g.

Chữa ho bằng bôi dầu nóng vào gan bàn chân

Buổi tối trước khi lên giường ngủ, bạn hãy thoa dầu nóng ngay dưới gan bàn chân và đi vớ thật ấm để ngủ. Sáng hôm sau thức giấc bạn sẽ thấy triệu chứng ho giảm hẳn.

Chữa ho bằng rượu và mật ong

Chuẩn bị: 1 thìa café rượu, 1 thìa mật ong,

Thực hiện: Cho 2 thứ vào 1 cái cốc rồi vắt vào đó 10 giọt chanh (chanh muối càng tốt), quấy đều.

Dùng 1 nắp nhựa đậy trên cái cốc rồi bỏ vào lò vi sóng đun trong 10 giây.

Cuối cùng lấy ra dùng thìa quậy đều rồi nhâm nhi từng thìa một cho đến hết.

Cách sử dụng:

Bạn có thể dùng vào sáng, trưa, chiều và tối.

Bệnh hen ở phụ nữ thai nghén

Chăm sóc thai phụ có bệnh hen cần có sự kết hợp giữa bác sĩ sản khoa và nội khoa.

Hen là bệnh lý hay gặp nhất ảnh hưởng đến thai phụ. Nhiều thai phụ cho rằng thai nghén sẽ ảnh hưởng đến bệnh hen mà họ đang mắc phải và việc chữa trị bệnh hen sẽ gây hại cho thai nhi. Tuy vậy, việc chữa trị bệnh hen tốt sẽ làm cho người mẹ ổn định bệnh, thai kỳ bình thường và trẻ được sinh ra khỏe mạnh.

Mức độ nặng của bệnh hen trong thai kỳ

Mức độ này khác nhau ở mỗi thai phụ. Cũng khó mà tiên lượng được diễn tiến của bệnh hen ở phụ nữ có thai lần đầu. Trong suốt thời kỳ thai nghén, bệnh hen sẽ diễn tiến nặng hơn ở 1/3 số thai phụ, bệnh cải thiện ở 1/3 số thai phụ khác và ổn định ở số còn lại.

Thai phụ nên dùng thuốc ở dạng hít vì ít tác dụng phụ ở mẹ và thai nhi. Ảnh: DIYHealth.com

Ở thai phụ mà tình trạng bệnh hen tiến triển nặng hơn, các triệu chứng hen gia tăng giữa tuần 29 đến 36 của thai kỳ. Bệnh hen giảm nhẹ vào tháng cuối của thai kỳ. Lúc thai phụ sinh em bé sẽ không làm bệnh hen nặng thêm. Ở thai phụ mà bệnh hen cải thiện, tình trạng này sẽ tiến triển tốt dần trong suốt thai kỳ. Mức độ nặng của các triệu chứng bệnh hen trong suốt thai kỳ đầu tiên thường giống với các thai kỳ sau.

Các yếu tố làm gia tăng hoặc giảm các cơn hen trong thai kỳ hoàn toàn không rõ ràng. Việc xảy ra các cơn hen là không thường xuyên trong suốt thai kỳ, chủ yếu từ tuần  thứ 17 đến 24.

Trước khi quyết định có thai, phụ nữ bị bệnh hen phải được thăm khám kỹ càng, thầy thuốc sẽ cho thuốc  dùng trong thời kỳ mang thai. Nếu thai phụ ngừng uống thuốc sẽ gây hại cho mình và thai nhi.

Ảnh hưởng của bệnh hen

So với phụ nữ không bị hen, phụ nữ bị hen có khả năng bị một hoặc các biến chứng sau khi có thai: Cao huyết áp, sản giật, sinh non, sinh mổ, thai nhỏ so với tuổi thai. Tuy nhiên, đa số phụ nữ bị hen và thai nhi không bị bất kỳ biến chứng nào trong  thời kỳ thai nghén nhờ kiểm soát tốt bệnh hen.

Chữa trị hen trong suốt thai kỳ

Chăm sóc thai phụ có bệnh hen cần có sự kết hợp giữa bác sĩ sản khoa và nội khoa. Việc chữa trị cần nhiều biện pháp phối hợp để đem lại hiệu quả cao nhất:

- Theo dõi chức năng phổi của mẹ: Cần đo phế dung (dung tích phổi) để nhận ra hơi thở ngắn liên quan đến tình trạng nặng lên của bệnh hen.

Bệnh hen cũng được theo dõi tại nhà bằng cách dùng một dụng cụ đơn giản gọi là dụng cụ đo lưu lượng đỉnh để đánh giá độ hẹp của đường thở do bệnh hen. Đo 2 lần/ngày, lần 1 vào lúc thức dậy, lần 2 cách 12 giờ. Nếu lưu lượng đỉnh giảm, nó báo hiệu bệnh hen đang trở nặng và cần điều trị tích cực hơn, thậm chí ngay cả khi thai phụ cảm thấy vẫn khỏe.

- Tình trạng sức khỏe thai nhi: Thường xuyên theo dõi tình trạng thai nhi trong suốt thai kỳ như sự phát triển của thai, tim thai, sự vận động và dịch ối.

- Giáo dục thai phụ: Thầy thuốc chỉ dẫn cho thai phụ biết các triệu chứng hen, sự trở nặng của bệnh, sự lên cơn hen, cách dùng thuốc đúng đắn.

- Tránh các yếu tố gây bệnh: Tránh tiếp xúc với các dị nguyên có thể làm khởi phát bệnh hen như lông chó mèo, lông chim, bụi nhà, khói thuốc lá, mùi nước hoa đậm, những chất gây ô nhiễm môi trường.

Bao bọc nệm, gối bằng vỏ bọc đặc biệt để giảm tiếp xúc với mạt bụi. Tránh ngủ trên ghế nệm, trường kỷ. Không nên hút thuốc hoặc để khói thuốc lan tỏa khắp nhà.

- Nếu dự định có thai vào mùa đông (mùa cúm) thì nên tiêm một mũi vắc-xin vào mùa thu.

- Thuốc men: Thuốc chữa hen cho thai phụ tương tự thuốc được dùng để chữa ở những bệnh nhân khác. Nên dùng thuốc ở dạng hít vì có ít tác dụng phụ ở  mẹ và thai nhi. Cũng cần chỉnh liều hoặc loại thuốc trong suốt thai kỳ để bù vào những  thay đổi về chuyển hóa ở thai phụ và những thay đổi về mức độ nặng của bệnh hen. Điều quan trọng là cân nhắc nguy cơ (rất ít) của thuốc chữa hen so với nguy cơ trầm trọng của bệnh hen không được chữa trị thấu đáo. Những cơn hen nặng làm giảm cung cấp ôxy cho thai nhi dẫn đến nhiều biến chứng như thai chết lưu...

Việc sử dụng thuốc cần có ý kiến của bác sĩ.

Ngăn ngừa bệnh hô hấp trong mùa mưa

Những căn bệnh về đường hô hấp như cảm, ho, viêm phế quản, viêm họng thường xảy ra trong mùa mưa và luôn đi kèm với những căn bệnh nguy hiểm khác như sốt xuất huyết, viêm não, viêm phổi.

Để bảo vệ sức khỏe, giữ cho hệ thống cơ quan hô hấp luôn khỏe mạnh trong mùa mưa, bạn có thể áp dụng một số bí quyết đơn giản dưới đây.

Mùa mưa cũng là mùa của bệnh hô hấp như viêm phổi, phế quản... Ảnh minh họa: internet

Tránh mưa

Hãy nhớ mang theo dù hoặc áo mưa bên mình khi đi ra ngoài và cố gắng giữ cho cơ thể không bị ướt mưa để đề phòng tình trạng nhiễm lạnh. Trong trường hợp đã lỡ bị mắc mưa, bạn nên tắm nước ấm ngay khi về đến nhà nhằm vệ sinh cơ thể, ngăn ngừa tình trạng nhiễm khuẩn.

Uống hoặc ăn những món nóng

Dùng trà, súp, canh hay cháo là mẹo giúp làm tăng nhiệt độ trong cơ thể, ngăn ngừa cảm lạnh do bị mắc mưa.

Bổ sung vitamin C

Bạn có thể bổ sung dưới hình thước thuốc uống hoặc tăng cường thêm những thực phầm giàu vitamin C trong khẩu phần ăn hàng ngày. Vitamin C giúp củng cố sức mạnh cho hệ thống miễn dịch trong cơ thể. Đây cũng được xem là một trong những cách điều trị bệnh cảm lạnh. Chúng sẽ kích thích khả năng hoạt động của các kháng thể để đánh bại những triệu chứng khó chịu của bệnh cảm, cúm.

Rửa tay sạch bằng xà phòng diệt khuẩn

Là một trong những bí quyết bảo vệ sức khỏe hữu hiệu cho cả người lớn lẫn trẻ em, giúp ngăn ngừa nhiều căn bệnh viêm nhiễm thông thường.

Uống đủ nước

Nước không chỉ giúp làm dịu mát cơ thể, duy trì thân nhiệt ổn định mà còn là biện pháp để bạn loại thải bớt những độc tố tích tụ trong cơ thể ra bên ngoài. Đối với người lớn, cần cung cấp cho cơ thể khoảng 2 lít nước (tương đương với 6 đến 8 ly nước) mỗi ngày. Uống đủ nước còn là cách để bạn hạn chế tình trạng tiết nhiều dịch nhầy trong trường hợp đang mắc bệnh cảm hay cúm.

Hạn chế tiêu thụ chất cồn và hút thuốc lá

Chất cồn làm cơ thể bị mất nước và là nguyên nhân khiến hệ miễn dịch bị suy yếu, ảnh hưởng tới hoạt động bình thường của hệ thống các cơ quan hô hấp. Rất nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh được mối liên quan giữa việc tiêu thụ chất cồn thường xuyên với sự hoạt động yếu kém của hệ thống hô hấp.

Tiêu thụ nhiều chất cồn còn làm phổi bị viêm nhiễm và gây tắt nghẽn đường thở.

Trong khi đó, tác hại của thuốc lá đối với cơ quan hô hấp vô cùng lớn. Khoảng 4000 loại độc tố có trong mỗi điếu thuốc lá sẽ làm suy giảm khả năng hoạt động của phổi, gây xơ cứng các động mạch trong phổi và tiềm ẩn nguy cơ ung thư.

Chế độ ăn uống cân bằng và phù hợp

Những thay đổi trong chế độ ăn uống có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho hệ thống hô hấp.

Kết quả nghiên cứu được thực hiện tại Úc cho thấy những thực phẩm giàu chất béo có thể gây ra các cơn hen, suyễn và làm giảm hiệu quả của các loại thuốc chữa trị bệnh về đường hô hấp. Những sản phẩm từ sữa cũng có thể làm tăng tình trạng tiết dịch nhầy, gây bít, tắt đường thở và kích thích cơn hen suyễn hay dị ứng. Thay vào đó, bạn có thể chọn những sản phẩm từ sữa thực vật như sữa đậu nành, sữa bắp hay sữa gạo.

Để tăng cường miễn dịch và ngăn ngừa viêm nhiễm, bạn nên chọn những thực phẩm giàu các vitamin, khoáng chất cùng các chất chống ô-xy hóa như trái cây, rau xanh, các loại quả hạch, ngũ cốc.

Mẹ béo phì khi mang thai, con dễ bị hen

Theo kết quả nghiên cứu mới đây, những bà mẹ bị béo phì trong khi mang thai có khả năng sinh ra trẻ bị hen cao hơn so với các bà mẹ có cân nặng bình thường khi mang thai.

Để xem cân nặng của mẹ có liên quan như thế nào tới sự xuất hiện bệnh hen ở con, Phó giáo sư, Tiến sĩ nhi khoa Erick Forno và cộng sự thuộc BV Nhi Pittsburgh, Mỹ, đã tiến hành đánh giá 14 nghiên cứu được công bố trước đó bao gồm hơn 100.000 cặp mẹ-con. 

Họ nhận thấy những trẻ có mẹ bị thừa cân hoặc béo phì trong khi mang thai có nguy cơ bị bệnh hen cao hơn 20-30% so với những trẻ sinh ra từ các bà mẹ có cân nặng bình thường.

Nhóm nghiên cứu cũng nhận thấy tăng cân quá mức trong thai kỳ tăng 16% nguy cơ hen ở trẻ em. Kết quả này bao gồm tất cả những nghiên cứu đánh giá bệnh hen tại những thời điểm khác nhau trong thời kỳ thơ ấu, từ 1 tới 16 tuổi.

Mặc dù đánh giá này gồm hơn chục nghiên cứu được công bố trước đây cho thấy mối liên quan giữa cân nặng của người mẹ trong thời kỳ mang thai và nguy cơ con bị bệnh hen, nhưng chưa thể chứng minh được cân nặng của mẹ là nguyên nhân trực tiếp gây bệnh hen ở con.

Theo nhóm nghiên cứu, béo phì đôi khi dẫn đến tình trạng viêm, góp phần gây nên bệnh đái tháo đường hoặc bệnh tim, và có thể tình trạng viêm ở người mẹ đã ảnh hưởng ít nhiều tới phổi và đường hô hấp đang hoàn thiện của thai nhi. 

Hoặc cũng có thể một số chất dinh dưỡng ở các bà mẹ có chế độ ăn lành mạnh giúp bảo vệ trẻ không bị bệnh hen. Bên cạnh đó, có một số yếu tố trong cấu trúc di truyền của người mẹ dẫn đến tình trạng xuất hiện cả bệnh béo phì ở mẹ và hen ở con. Nhưng khả năng nghĩ tới nhiều nhất là có sự kết hợp của tất cả các yếu tố trên.

Nhóm nghiên cứu lưu ý rằng điều quan trọng là tất cả phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên duy trì cân nặng ở mức hợp lý, đặc biệt là nếu đang chuẩn bị có thai.

Hết ho, ngủ tốt nhờ bách hợp

Bách hợp còn gọi tỏi rừng, tỏi trời, có tác dụng tăng lưu lượng thông khí phổi, chống hen phế quản do tác dụng chống co thắt phế nang.

Theo Đông y, bách hợp vị ngọt hơi đắng, tính bình; vào tâm và phế. Có tác dụng nhuận phế chỉ khái, thanh tâm an thần. Dùng cho các chứng tâm âm hư, phế âm hư với triệu chứng ho lâu ngày, ho khan ít đờm, đờm có lẫn máu, hồi hộp, đánh trống ngực... Dưới đây xin giới thiệu vài bài thuốc có bách hợp để bạn đọc tham khảo.

Nhuận phổi trừ ho:

Bài 1: Thang Bách hợp cố kim: bách hợp 4g, bạch thược 4g, đương quy 4g, xuyên bối mẫu 4g, sinh địa 8g, thục địa 12g, mạch môn 6g, huyền sâm 3g, cát cánh 3g, cam thảo 4g. Sắc uống ngày 1 thang. Trị phế hư sinh ho, âm hư hoả vượng, họng khô đau, ho ra đờm có dính máu, lưỡi đỏ ít rêu, mạch đập yếu.

Bài 2: Bách hoa cao: bách hợp, khoản đông hoa liều lượng bằng nhau. Tất cả tán bột mịn, luyện với mật làm hoàn. Ngày 3 lần, mỗi lần 12g sau khi ăn, nhai nhỏ thuốc rồi chiêu bằng nước gừng hoặc nước đun sôi. Trị phổi khô sinh ho, đờm có máu.

Bách hợp.

Dưỡng tâm an thần:

Bài 1: Thang bách hợp tri mẫu: bách hợp 24g, tri mẫu 12g. Sắc uống.

Bài 2: Thang bách hợp địa hoàng: bách hợp, sinh địa, liều lượng bằng nhau. Sắc uống.

Cả hai đơn này trị bệnh viêm khí phế quản khô, thời kỳ cuối, người bệnh có lo lắng, hoảng hốt, mất ngủ.

Bài 3: Thang bách hợp ô dược: bách hợp 63g, ô dược 12g. Sắc uống. Trị đau dạ dày mạn tính, bụng trướng đầy. Nếu dạ dày lạnh, thêm cao lương khương 4g; nếu đau bụng nhiều, thêm diên hồ sách 12g. Có thể làm viên hoàn.

Món ăn bài thuốc có bách hợp:

Nước ép hoặc nước sắc bách hợp: bách hợp tươi 100g giã ép lấy nước hoặc pha nước uống. Dùng cho các bệnh phổi có khái huyết, đàm huyết.

Cháo bách hợp: bách hợp 30g, gạo tẻ 60g, đường trắng lượng thích hợp. Cho gạo, bách hợp, nước vào xoong hầm nhừ, cho thêm đường trắng khuấy đều. Dùng cho các trường hợp ho khan đờm dính ít, hồi hộp, đánh trống ngực, kích ứng, hốt hoảng.

Phổi lợn hầm đảng sâm, bách hợp: phổi lợn 250g, đảng sâm 15g, bách hợp 30g. Tất cả cho vào nồi, thêm nước, hầm nhừ, bỏ bã thuốc, thêm muối mắm, gia vị. Dùng cho các trường hợp viêm khí phế quản mãn, ho tái lại dai dẳng lâu ngày.

Bách hợp, kê tử thang: bách hợp 7 củ, lòng đỏ trứng gà 1 cái. Ngâm bách hợp trong nước 10-12 giờ, rửa sạch, cho nước sạch đun sôi, vớt bỏ váng, sau đó cho lòng đỏ trứng gà vào khuấy đều đun sôi lại, uống. Dùng cho người bệnh suy nhược thần kinh, rối loạn thần kinh chức năng.

Kiêng kỵ: Người ho do phong hàn hoặc tiêu chảy do hư hàn không dùng.

Cách phòng ngừa bệnh văn phòng

Phòng khám của tôi hàng ngày tiếp nhận vài bệnh nhân là nhân viên văn phòng đến khám bệnh vì những triệu chứng rất mơ hồ, gọi là bệnh cũng được mà gọi là không bị bệnh cũng được.

Số lượng bệnh kiểu nói trên ngày càng đông cùng với sự gia tăng đến chóng mặt của các công ty, văn phòng trên địa bàn thành phố.

Mệt mỏi kinh niên

Rất nhiều nhân viên văn phòng đến khám bệnh tại bệnh viện với những triệu chứng mơ hồ đau chỗ này một chút, khó chịu chỗ kia một chút. Phần lớn họ đều có chung một triệu chứng là luôn cảm thấy mệt mỏi, khó tập trung khi làm việc, dễ cáu gắt và khó ngủ.

Hỏi kỹ lại, phần lớn những bệnh nhân này đều phải làm việc quá sức, áp lực công việc nhiều, việc gì cũng đến tay. Sếp tin tưởng cưng chiều quá cũng khổ, việc gì sếp cũng sai bảo vì luôn nghĩ rằng, việc này chỉ có anh A, chị B mới làm được còn người khác thì không thể. Nhân viên thì cố gắng làm vừa lòng sếp để được thăng tiến, để được lương cao…

Chính vì vậy, đến một lúc nào đó cơ thể hết chịu nổi cường độ làm việc quá sức như vậy và việc gì đến sẽ phải đến: mệt mỏi kinh niên, khó ngủ hay không ngủ được, đau chỗ này nhức mỏi chỗ kia, rất mơ hồ và rất khó điều trị.

Không nên làm việc quá lâu, khoảng 30 phút nên nghỉ ngơi, thư giãn hay đi lại

Theo các chuyên gia về y học thì trầm cảm là một hệ quả tất yếu của việc làm việc quá bị áp lực và cố gắng làm vừa lòng những đòi hỏi quá đáng phi thực tế của các sếp đơn vị chỉ coi con người là một cái máy biết làm việc.

Quá nhiều bệnh do lạnh và ít vận động

Phần lớn nhân viện văn phòng đều có những vấn đề về sức khỏe. Thông thường nhất là viêm mũi xoang. Suốt ngày làm việc trong môi trường máy lạnh, tưởng rằng là tốt nhưng thực tế thì không phải như vậy. 

Không khí văn phòng lưu cữu vì máy lạnh, không có sự thông thoáng trong môi trường làm việc, chỉ cần một người mắc bệnh viêm nhiễm đường hô hấp là cả cơ quan có thể bị lây. Bởi vì hầu như tất cả hệ thống lạnh của văn phòng không được làm vệ sinh thường xuyên, môi trường lạnh và ẩm rất dễ dàng cho việc lây lan của vi trùng và các siêu vi trùng.

Một số nhân viên văn phòng khác do ngồi nhiều, ít vận động dễ dàng bị suy tĩnh mạch chân sưng phù, chuột rút… Hoặc bị các bệnh do sử dụng máy vi tính liên tục sẽ làm giảm thị lực, đau vai, đau cổ tay và nhiều rối loạn khác nữa. Ở Nhật, thường có những bài tập thể dục giữa giờ ngay tại bàn làm việc. 

Lúc đầu có một số người cho rằng đó là trò phù phiếm, không có tác dụng. Nhưng thật ra, những bài tập thể dục giữa giờ ngay tại bàn làm việc như vậy rất có tác dụng. Nó tránh được các khó chịu hay các bệnh gây nên bởi các tác động xấu của việc ngồi nhiều, sử dụng máy vi tính liên tục.

Ở Việt Nam, thời gian trước việc tập thể dục giữa giờ được tiến hành gần như bắt buộc ở các cơ quan công sở. Nhưng về sau, do tính chất hình thức nên dần dần bị mai một và hiện nay không có cơ quan nào tập thể dục giữa giờ nữa. Điều này quả là không tốt, có nên chăng phục hồi lại việc tập thể dục giữa giờ tại các cơ quan văn phòng? Tất nhiên là phải loại bỏ việc hình thức, chạy theo thành tích phong trào như trước đây.

Một vấn đề rất quan trọng nữa trong việc phòng ngừa các bệnh lây lan qua đường hô hấp của các nhân viên văn phòng là phải vệ sinh hệ thống lạnh của văn phòng thường xuyên. Nếu có điều kiện, nên sử dụng hệ thống lạnh có đối lưu tốt, độ lạnh vừa phải và có khả năng sát khuẩn tốt. Tuy nhiên, do hệ thống này có giá thành khá cao nên các chủ đầu tư thường khó chấp nhận.

Nên giữ đủ ấm và vận động thường xuyên

Để phòng tránh các bệnh về văn phòng, chúng tôi thường khuyên những người đến khám bệnh nên giữ ấm khi làm việc trong môi trường lạnh thường xuyên như vậy. Họ có thể mặc thêm áo vest, đi tất để giữ chân cho ấm. Khi bị bệnh về đường hô hấp nên chủ động xin nghỉ vì bản thân mình và vì tránh lây lan cho đồng nghiệp.

Một việc nữa cũng khá quan trọng là không nên làm việc quá lâu, khoảng 30 phút nên nghỉ ngơi, thư giãn hay đi lại và làm một vài động tác thể dục ngay tại nơi làm việc. Thời gian thư giãn, nghỉ ngơi hay vận động nên kéo dài từ 5 - 10 phút.

Một vấn đề rất quan trọng nữa là nên trao đổi với sếp về cường độ làm việc. Nên duy trì ở mức độ vưà phải hợp với đồng hồ sinh học của mỗi người và nhất là phải có kế hoạch làm việc hợp lý. Tránh chạy theo thành tích hay chỉ để vừa lòng một số người.

Béo phì có liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Các nhà khoa học Đức tại Đại học Regensburg và nhóm cộng sự người Mỹ cho biết, những người béo phì có nguy cơ bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tăng cao.

Nhóm nghiên cứu thu thập dữ liệu của 113.000 người từ 50-70 tuổi vốn không mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư hoặc bệnh tim. 

Qua 10 năm sau, họ ghi nhận có 3.600 trường hợp bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và bệnh thường thấy hơn ở những người hút thuốc lá, bị phơi nhiễm bụi môi trường và bụi công nghiệp, ít vận động thể lực và đặc biệt là những người béo phì. 

Các nhà khoa học nhận thấy, phụ nữ có vòng eo lớn hơn 109cm và đàn ông lớn hơn 116cm có nguy cơ bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính cao hơn 72% so với người có vòng eo bình thường.

Trong nghiên cứu ghi nhận những người có thể trọng dưới mức trung bình cũng có nguy cơ bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính tăng thêm 56%. 

Họ giả định rằng có thể tình trạng kém dinh dưỡng ở những người này khiến khối lượng cơ teo lại hoặc do bị viêm khiến phổi không có khả năng tự chữa lành.

Húng lủi - rau quý trong vườn

Húng lủi có vị the và chữa được nhiều bệnh như khó chịu ở dạ bày, suyễn, hô hấp.

Với tên cúng cơm là mentha (mint), dòng họ mint có rất nhiều gia tộc, trong đó húng lủi (spearmint) là một thành viên. "Tuyệt chiêu" của húng lủi là làm dịu đi những cồn cào khó chịu ở dạ dày. Cho dù là chỉ vài lá bỏ vào tách trà nóng hoặc vài cọng đủ làm chén cơm thêm phần hương vị thì húng lủi đều có khả năng phát huy tối đa công dụng. 

Một loại hương liệu có trong lá húng lủi sẽ kích hoạt tuyến nước bọt cũng như các tuyến khác tham gia quá trình tiêu hóa, làm cho các tuyến này tiết ra những men (enzyme) tiêu hóa.

Đâu chỉ có thế, húng lủi còn giúp cải thiện hội chứng kích ứng ruột, làm chậm sự tăng sinh của vi khuẩn và các loại nấm gây bệnh. Húng lủi cũng có công trong điều trị bệnh suyễn, các bệnh về hô hấp do khả năng làm "nguội" và làm dịu cổ họng, mũi, các ống hô hấp...

Những nghiên cứu gần đây cũng cho thấy húng lủi có khả năng phòng chống ung thư do trong húng lủi có chứa một loại hợp chất gọi là perillyl, được cho có khả năng "giải tán" sự tụ tập của các tế bào gây ung thư ruột, phổi, da... Nước ép húng lủi là loại nước vệ sinh da mặt tuyệt hảo. 

Tinh dầu húng lủi còn có đặc tính chống lở chốc, đặc tính này còn được áp dụng chữa trị những vết cắn của côn trùng như muỗi, ong... Húng lủi còn có một đặc tính "ăn tiền" khác là giúp vệ sinh răng miệng, làm hơi thở thơm tho do có khả năng ức chế sự tăng trưởng của các vi khuẩn sống bám ở răng, lưỡi...

Hiện nay, người ta dùng húng lủi trong nhiều lĩnh vực khác nhau như thực phẩm (kem, rượu, bia...), mỹ phẩm, dược phẩm. Ngành công nghiệp thuốc lá cũng không thể không "ăn theo". Thế nên có một điều quan trọng cần lưu ý: Hóa chất nổi tiếng tồn tại trong húng lủi là menthol, các nhà sản xuất thuốc lá đã đưa menthol vào thuốc lá để đem lại vị the và hương thơm. 

Đã có những khuyến cáo rằng phụ nữ hút nhiều thuốc lá có nhiều menthol càng khó có khả năng sinh nở, còn đàn ông hút nhiều sẽ dễ bị bất lực. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn không biết chắc rằng menthol có phải là "đồng phạm" với khói thuốc hay không.

Có nhiều "tin đồn" cho rằng húng lủi có khả năng cải thiện các hoạt động của não. Tuy nhiên, tin đồn này vẫn chưa được minh chứng bằng "giấy trắng mực đen". Một "bà con của húng lủi là húng bạc hà (peppermint) cũng có tác dụng tương tự (chớ nhầm lẫn với cây bạc hà có hình thù giống cây khoai môn mà người miền Nam thường dùng để nấu canh chua).

Khí độc từ nhà bếp có thể gây ung thư

Khói và khí độc của bất kỳ loại nhiên liệu nào từ nhà bếp cũng đều có hại cho sức khỏe dẫn đến bệnh tật, trước tiên đối với người nấu bếp và sau đó là người xung quanh.

Trong khu vực nhà bếp, bất kể là khí than, dầu hỏa, khí gas khi cháy đều sản sinh khí độc hại như CO2. Trong đó, khí than gây ô nhiễm nghiêm trọng nhất do nó sinh ra NO2, SO2 và bụi khói.

Khí gas khi cháy sinh ra khí NO2 cao gấp 5-6 lần so với bên ngoài, có hại cho đường thở. Ngoài ra có thể rò khí gas, nếu gặp lửa sẽ gây nổ rất nguy hiểm. 

Khói dầu hỏa chứa nhiều chất độc hại gây kích thích đường hô hấp dẫn đến ngứa họng, đau họng, ho; kích thích kết mạc mắt gây chảy nước mắt; kích thích niêm mạc mũi gây chảy nước mũi, hắt hơi; tác động đến đường tiêu hóa và hệ thần kinh như mệt mỏi và chán ăn. 

Ngoài ra, khói dầu hỏa còn là nguyên nhân gây ung thư phổi.

Các loại nhiên liệu trên khi cháy còn sinh ra chất benzopyren - một chất gây ung thư mạnh. Những người nấu bếp hay những người ở lâu trong nhà bếp đều dễ bị tức ngực, đau đầu, tắc mũi, ngứa mắt, ù tai. 

Về lâu dài còn bị giảm trí nhớ, mất ngủ, dễ viêm nhiễm đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi…

Bí quyết kiểm soát các cơn ho bất ngờ

Các cơn ho bất ngờ thường xuất hiện do chất nhầy và đờm vướng trong cổ họng.

Mặc dù không gây nguy hại nhiều nhưng những cơn ho như vậy sẽ khiến bạn cảm thấy lúng túng khi đang trong cuộc họp hoặc ở nơi công cộng. Những cách sau đây có thể giúp bạn kiểm soát các cơn ho bất ngờ này.

Mặc dù không gây nguy hại nhiều nhưng những cơn ho như vậy sẽ khiến bạn cảm thấy lúng túng khi đang trong cuộc họp hoặc ở nơi công cộng

- Ngay khi vừa xuất hiện cơn ho, bạn hãy lấy một hơi thật sâu bằng mũi và nín thở lâu hết sức có thể. Sau khi thở ra, bạn hãy lưu ý tiếp tục lấy hơi qua đường mũi thay vì miệng để tránh làm cổ họng khó chịu hơn.

- Bạn cũng có thể thở thật chậm bằng mũi và cố nén cơn ho lại. Khi cảm thấy cơn ho đã đỡ hơn một chút, hãy uống một cốc nước ấm để làm dịu cơn kích ứng trong cổ họng.

- Phương pháp thở sau đây cũng khá hữu ích trong việc kiềm chế các cơn ho. Cứ 8 giây, hãy thử hít một hơi thật sâu bằng mũi. Giữ hơi thở đều đặn như vậy trong vài phút sẽ khiến cơn ho qua đi.

Trà gừng hoặc trà mật ong có tác dụng làm dịu cơn ho 

- Nếu bạn đang ở nhà, hãy thử uống một thìa mật ong hoặc uống trà/sữa nóng cũng có tác dụng đáng kể. Nếu không, hãy dùng một miếng gừng kèm một chút muối. Gừng có tác dụng rất tốt trong việc làm dịu kích ứng họng.

- Nếu như các cơn ho không dứt hẳn, hãy pha một chút nước muối loãng để rửa họng. Nước muối sẽ giúp làm sạch các chất gây kích ứng - nguyên nhân gây ra cơn ho.

Khổ vì ho ngày ho đêm

Khi bị cảm, xếp ngay sau sự khó chịu vì chảy nước mũi là việc ho lụ khụ suốt cả ngày. Sẽ khốn khổ khi vì một nguyên nhân nào đó, tình trạng ho của bạn kéo dài hàng tháng.

Thực tế, ho “liên hồi” và “trường kỳ” không đơn giản như bạn nghĩ. Nó có thể gây ảnh hưởng xấu đến một số cơ quan khác. Do đó, bạn không nên chỉ tin tưởng vào các loại thuốc giảm ho mà nên đến khám tại các chuyên khoa hô hấp để xác định và điều trị nguyên nhân ho kịp thời.

Ho vì… thức ăn

Mỗi lần thấy anh Đ.H., 44 tuổi, ho lấy ho để là những đồng nghiệp khác ngồi nhìn nhau lắc đầu ngao ngán. Chẳng phải vì họ khó khăn gì, chỉ là vì tần suất ho của anh H. quá dày, cứ khoảng mỗi 5 phút một đợt. Bản thân anh H. cho rằng, anh không hút thuốc, trong gia đình không có ai có vấn đề gì về đường hô hấp nên tình trạng này cũng sẽ nhanh chóng biến mất. 

Gắng gồng chẳng đặng, sau 3 tuần chịu đựng cơn ho vật vã ngày đêm, anh đành phải gõ cửa bác sĩ. Sau khi làm một số đánh giá và xét nghiệm, bác sĩ cho biết một nguyên nhân mà chính anh và gia đình không hề nghĩ đến: trào ngược dạ dày, thực quản (GERD). Bác sĩ cho biết thêm, dây thanh quản của anh đang có dấu hiệu bị tổn thương do ho quá nhiều trong thời gian dài, và tình trạng sẽ khá tệ nếu anh đến khám trễ hơn.

Thực tế, tình trạng ho kéo dài có thể dẫn đến nhiều nguy cơ khác như: tràn khí màng phổi, loạn nhịp tim, đau cơ liên sườn, nhức đầu, thuyên tắc khí mạch máu…

Nhiều nguyên nhân gây lên

Theo ThS.BS Lê Khắc Bảo, giảng viên bộ môn Nội, Đại học Y dược TP.HCM, nguyên nhân gây ho có thời gian dưới 3 tuần thường là do nhiễm siêu vi hay vi khuẩn ở đường hô hấp trên, gây viêm khí phế quản, viêm phổi cấp. Ngoài ra, còn có thể do các vấn đề như: đợt cấp của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), thuyên tắc phổi, hít sặc, ho gà (ho kéo dài trên 2 tuần)…

Trong khi đó, tình trạng ho mạn (trên 3 tuần) có thể là do một số nguyên nhân như:

- Hội chứng chảy mũi sau

- Hen (dạng ho)

- Hội chứng GERD

- Viêm phế quản mạn

- Giãn phế quản

- Lao phổi, lao phế quản

- Mềm sụn thanh quản, dị vật đường thở

- Rối loạn chức năng dây thanh

- Hít sặc tái đi tái lại

- Do tác dụng phụ của thuốc hạ áp loại ức chế men chuyển

- Sán lá phổi

- Do vấn đề tim mạch như: suy tim trái, nhồi máu phổi, phình quai động mạch chủ.

Ngoài ra, ho cũng có thể là biểu hiện của ung thư phế quản, u lành đường thở, u trung thất…Bệnh nhân  bị ho có thể do một hay nhiều nguyên nhân cùng lúc. Do đó, để xác định chính xác, bác sĩ thường chỉ định tiến hành kiểm tra, thăm dò chức năng như: hô hấp ký, xét nghiệm đàm, CT scan xoang, CT scan lồng ngực, nội soi tai – mũi – họng, dạ dày – thực quản, phế quản…

Điều trị đúng mới hết 

Để giảm triệu chứng ho, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng loại thuốc giảm ho hỗ trợ như thuốc ức chế ho trung ương (giảm ho khan), thuốc tiêu đàm hoặc thuốc gây tê tại chỗ để ức chế ho ngoại biên. 

Tuy nhiên, điều trị nguyên nhân vẫn là ưu tiên hàng đầu. Việc điều trị triệu chứng được chỉ định khi chưa xác định được nguyên nhân cụ thể, hoặc bệnh nhân ho nhiều vượt quá khả năng chịu đựng. Ngoài ra, đây cũng chỉ là biện pháp hỗ trợ khi việc điều trị nguyên nhân đang gặp khó khăn hay chưa đủ để khống chế ho.

Lạm dụng thuốc giảm ho có thể kéo theo các tác dụng phụ khó lường. Ảnh minh họa.

Thuốc ho cực mạnh cũng chẳng có hiệu quả đối với người đang gặp các vấn đề không liên quan đến đường hô hấp như: trào ngược dạ dày, sử dụng thuốc ức chế men chuyển (muốn giảm ho, phải ngưng thuốc hoặc thay bằng thuốc khác)… 

Đó là chưa kể việc sử dụng thuốc giảm đau, giảm ho lâu dài có thể kéo theo các tác dụng phụ như: dễ gây nghiện, có thể gây ức chế hô hấp, táo bón, buồn ngủ; hoặc các loại thuốc gây tê tại chỗ nếu sử dụng lâu ngày có thể làm mất đi phản xạ tự bảo vệ của phổi.

Tuyệt chiêu phòng hen phế quản khi thời tiết thay đổi

Tại Việt Nam, hơn 5% dân số tương đương với 4 triệu người bị mắc hen phế quản (hen suyễn). Các ca tử vong do hen phế quản đang tăng nhanh, chỉ đứng sau tử vong do ung thư.

Dấu hiệu nhận biết hen phế quản

Hen phế quản là tình trạng viêm mãn tính đường dẫn khí (phế quản) gây nên phù và chít hẹp đường thở dẫn tới hiện tượng khó thở, khò khè.

Bốn triệu chứng thường thấy nhất bao gồm:
1. Khò khè: tiếng rít thường nghe được khi thở ra; 2. Ho nhiều; 3. Nặng ngực: cảm giác giống như lồng ngực bị bóp chặt; 4. Khó thở: thở nhanh, ngắn và thấy khó khăn, đặc biệt là khi thở ra.

Bệnh nhân chọn mua thuốc hen thảo dược tại hiệu thuốc

Đề phòng hen phế quản khi thời tiết thay đổi

Với bệnh nhân hen phế quản, sức khỏe thường không tốt, sức đề kháng kém. Mỗi khi thay đổi thời tiết, cơ thể khó và chậm thích ứng với sự thay đổi bất thường dẫn đến việc dễ lên cơn hen trong giai đoạn chuyển mùa.

Để hạn chế cơn hen cấp tính tái phát, bệnh nhân hen phế quản cần lựa chọn thuốc điều trị hiệu quả và chú ý chăm sóc sức khỏe bằng cách ăn uống điều độ đủ chất dinh dưỡng, không nên ăn các đồ ăn dễ gây dị ứng với bản thân, không nên uống rượu bia, không nên ăn các chất kích thích, không hút thuốc lào, thuốc lá; tập thể dục đều đặn phù hợp với sức khỏe; tránh các yếu tố kích ứng….

Thuốc điều trị tận gốc hen phế quảng

Theo y học cổ truyền, nguyên nhân sinh bệnh hen là do công năng của ba tạng Tỳ - Phế - Thận không được điều hòa và suy yếu gây nên, trong đó:

Tạng Phế: Phế có công năng chủ xuất nhập khí. Phế rối loạn làm khí xuất nhập rối loạn gây nên khó thở. Cho nên trong bệnh hen, triệu chứng điển hình dễ thấy là cơn khó thở, khó thở ra, khó thở có chu kỳ, cơn khó thở bùng phát khi gặp các yếu tố kích thích như gió, ẩm, lạnh, bụi, mùi lạ, căng thẳng, mệt nhọc...

Tạng Tỳ: Có chức năng vận hóa, chuyển biến hóa thức ăn. Khi bị ẩm thấp, hay lo nghĩ quá nhiều làm rối loạn công năng của tỳ. Chức năng chuyển hóa thức ăn của Tỳ rối loạn sẽ sinh đờm. Đờm dừng ở phế sẽ làm tắc nghẽn gây khó thở.

Tạng Thận: Chủ nạp khí. Công năng thận rối loạn cơ thể yếu từ lúc mới sinh. Thận không nạp khí nên khí ngược lên gây khó thở. Thận chủ thủy, thủy suy thì không sinh được huyết mà lại sinh đờm.

Đúc kết kinh nghiệm trăm năm y học cổ truyền, thuốc hen thảo dược đã được bào chế thành công dưới dạng cao lỏng - chai 250ml, điều trị hen phế quảnTẬN GỐC theo nguyên lý của y học cổ truyền.

Theo đó, các vị thuốc trong thuốc hen thảo dược có tác dụng nâng cao chức năng các tạng Tỳ - Phế - Thận bị suy yếu một cách dần dần, cân bằng và điều hòa chức năng giữa 3 tạng,giúp các kháng thể tự nhiên sinh ra, sức đề kháng của cơ thể được cải thiện rõ rệt. Phế quản không sinh đờm, hết viêm và phù nề. Số lần lên cơn khó thở thưa hơn và cơn hen nhẹ dần, từ đó không tái phát.

Thuốc hen thảo dược được bào chế dạng cao lỏng - chai 250ml, hàm lượng dược liệu cao, an toàn, hạn chế tác dụng phụ và không gây nhờn thuốc, hiệu quả cao trong điều trị, đặc biệt là với bệnh nhân hen mãn tính, có tiền sử mắc bệnh hen lâu năm.

Thuốc hen thảo dược là THUỐC ĐIỀU TRỊ hen phế quản được bộ Y tế cấp phép, không phải thực phẩm chức năng.

Phác đồ điều trị hen phế quản bằng thuốc hen thảo dược

Một đợt điều trị của thuốc hen thảo dược kéo dài từ 8-10 tuần. Sau thời gian điều trị bằng thuốc hen thảo dược 4 tuần, bệnh nhân sẽ thấy cơn hen thưa và nhẹ dần, đờm loãng và tống xuất ra ngoài, ho giảm, phế quản thông thoáng và dễ thở hơn. Công năng tỳ vị được cải thiện giúp bệnh nhân ăn ngon, ngủ ngon và yên giấc hơn, đặc biệt là thời điểm về đêm, khoảng 2-3 giờ sáng. Trong thời gian này, nếu còn xuất hiện các cơn khó thở kịch phát, bệnh nhân có thể dùng thuốc Tây để cắt cơn.

Khi điều trị đủ đợt (8-10 tuần), bệnh nhân KHÔNG còn lên cơn hen, khỏe mạnh hơn, có thể tham gia lao động và sinh hoạt bình thường, cảm thấy yên tâm trước những thay đổi của thời tiết và các tác nhân gây cơn hen kịch phát khác.Kết quả điều trị này được duy trì lâu dài.

Với trường hợp bệnh nặng có thể điều trị từ 2-3 đợt.

Thuốc hen thảo dược được nhiều bác sỹ và bệnh nhân tin dùng trong điều trị TẬN GỐC hen phế quản.

Cách chữa viêm họng, ho có đờm không cần dùng thuốc

Cách chữa viêm họng, ho có đờm không cần dùng thuốc. Dưới đây là một số cách chữa ho, viêm họng bằng Đông y hiệu quả nhưng ít người biết đến.

1. Chữa ho có đờm, trẻ em nôn trớ:

Dùng 2 – 3 lá xương sông bánh tẻ, 5 thìa mật ong. Lá xương sông rửa sạch, thái nhỏ, cho vào bát hấp cùng mật ong (để sôi chừng 10 phút).

Chắt nước cho trẻ uống làm nhiều lần trong ngày. Người lớn nhai nuốt cả lá rất tốt.

2. Trị ho ở trẻ em:

Lấy 10 gr hạt chanh, 15 gr lá hẹ, 15 gr hoa đu đủ đực, đem nghiền nát tất cả rồi trộn với 20 ml nước, thêm mật ong hoặc đường kính, chia uống ba lần trong ngày.

Cách chữa viêm họng, ho có đờm không cần dùng thuốc

3. Trị viêm họng: Lấy thân, lá cây rau dền gai rửa thật sạch, 1 – 3 lát gừng tươi, ít muối, nhai nuốt nước dần. Ngày dùng 1 – 2 lần.

4. Chữa ho có đờm: Lấy 50 – 100 gr thân lá cây rau dền gai rửa thật sạch, giã nát, vắt lấy nước uống.

Tràn dịch màng phổi không chỉ đơn thuần bệnh lao

Tràn dịch màng phổi có thể gặp ở mọi lứa tuổi, ngay cả trẻ em, nhưng với người cao tuổi thường để lại hậu quả xấu nặng nề hơn. Vì vậy, cần phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Ở Mỹ, hàng năm có khoảng xấp xỉ một triệu trường hợp tràn dịch màng phổiđược phát hiện; ở nước ta hàng năm có khoảng 1.000 trường hợp được chẩn đoán và can thiệp.

Nhiều nguyên nhân

Màng phổi gồm lá thành và lá tạng, giữa hai lá có khoảng trống. Bình thường trong khoảng trống có một ít dịch sinh lý để làm bôi trơn khi phổi hoạt động làm cho lá thành và lá tạng chuyển động nhịp nhàng. Khi lượng dịch vượt quá chỉ số sinh lý bình thường tức là có sự bài tiết xuất hiện làm ứ đọng dịch trong khoang màng phổi đến một mức độ nhất định sẽ gây tràn dịch màng phổi.

Thực chất của tràn dịch màng phổ là biểu hiện hoặc biến chứng của nhiều loại bệnh khác nhau. Tràn dịch màng phổi có thể do viêm phổi với nhiều căn nguyên đa dạng như: do vi khuẩn họ cầu khuẩn (tụ cầu, liên cầu, phế cầu), vi khuẩn Hemophilus influenzae, K.pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae, vi khuẩn lao hoặc ung thư (phổi, di căn) hoặc một số bệnh khác.

Bệnh thường gặp nhất trong tràn dịch màng phổi là lao phổi. Tràn dịch màng phổi cũng có thể do u ác tính (các khối u lồng ngực đè vào ống ngực gây thoát dịch dưỡng trấp ra màng phổi) hoặc ung thư phổi. 

Một số bệnh như: áp-xe dưới cơ hoành, áp- xe gan, xơ gan cổ trướng, viêm tuỵ tạng, viêm màng ngoài tim, suy tim sung huyết hoặc một số bệnh mạn tính như thấp khớp mạn hoăc luput ban đỏ cũng có thể gây nên tràn dịch màng phổi. Tràn dịch màng phổi có thể do u nang buồng trứng ở nữ giới (hội chứng Meigs).

Chấn thương lồng ngực hoặc sau phẫu thuật lồng có thể gặp tràn dịch màng phổi tuy rằng tỉ lệ gặp rất hiếm. Ngoài ra, tràn dịch màng phổi có thể do một số bệnh bởi ký sinh trùng gây nên (lỵ amíp, giun chỉ, sán lá gan).

Nhận biết tràn dịch màng phổi

Đau ngực là triệu chứng khởi đầu của tràn dịch màng phổi. Đau thường âm ỉ phía bên tràn dịch, nếu nằm nghiêng về phía bên đối diện thì sẽ đau tăng lên. Khó thở cũng là một triệu chứng thường gặp. Khó thở xuất hiện và mức độ khó thở tùy thuộc vào số lượng và tốc độ dịch tiết ra. Người bệnh có thể sốt. Sốt thường biểu hiện của triệu chứng nhiễm trùng và là phản ứng của cơ thể. 

Nếu tràn dịch màng phổi xẩy ra ở người có tuổi, sức yếu hoặc bệnh hiểm nghèo thì thân nhiệt tăng lên không nhiều hoặc có khi không tăng lên (không sốt). Ho khan cũng có thể xuất hiện nhưng ho khan với số lần nhiều hay ít cũng như sốt cao hay sốt vừa còn tùy thuộc vào căn nguyên gây bệnh (viêm phổi do vi sinh vật, lao phổi thì ho nhiều hơn các bệnh như: áp-xe gan, áp-xe cơ hoành…).

Để chẩn đoán, ngoài các triệu chứng lâm sàng thì cần chụp X-quang phổi, hoặc chụp CT, cộng hưởng từ (MRI) phổi, gan mật và các cơ quan nghi bị bệnh gây tràn dịch màng phổi. Hiện nay, siêu âm là một phương pháp khá phổ biến để phát hiện tràn dịch màng phổi. 

Nếu có điều kiện thì cần chọc dò màng phổi để xét nghiệm, quan sát màu sắc, tính chất của dịch tiết và xét nghiệm tế bào học, vi sinh, ký sinh. Xét nghiệm dịch màng phổi cũng có thể tìm thấy hồng cầu trong đó, nếu có hồng cầu có thể là nguyên nhân do ung thư phổi hoặc sau nhồi máu phổi. Trong những trường hợp cần thiết, người ta cần phải sinh thiết màng phổi để xác định nguyên nhân.

Nguyên tắc điều trị và dự phòng

Tràn dịch màng phổi có nhiều bệnh khác nhau, trong đó có những bệnh rất phức tạp như ung thư phổi, u ác tính các cơ quan lân cận, xơ gan, suy tim, suy thận. Vì vậy, khi thấy đau tức ngực, khó thở, sốt và các bất thường khác…cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nhất là ở người tuổi đã cao, sức khỏe đã suy giảm hoặc đã có tiền sử mắc các bệnh về phổi (lao phổi, viêm phổi, gãn phế quản), bệnh gan, bệnh tim. 

Mỗi một loại bệnh khi xác định được và điều trị thì hầu hết bệnh sẽ ổn định, khỏi. Tuy vậy, sau tràn dịch màng phổi còn phải được theo dõi và điều trị tránh dày dính màng phổi ảnh hưởng rất lớn đến chức năng hô hấp. Hiện nay việc điều trị tràn dịch màng phổi có nhiều tiến bộ với kỹ thuật phẫu thuật nội soi.

Những người đang mắc bệnh lao thì cần điều trị thật tích cực, tuân thủ theo chỉ định điều trị của bác sĩ, không nên chủ quan, không được bỏ thuốc đang điều trị và cần có chế độ dinh dưỡng cũng như tập luyện một cách hợp lý để giữ gìn và nâng cao sức khỏe chống lại bệnh tật. Những người đã từng mắc bệnh lao đã điều trị khỏi cũng rất cần đi khám bệnh theo định kỳ để được theo dõi một cách nghiêm túc đề phòng bệnh tái phát.

Để tránh mắc các bệnh về phổi, áp-xe gan do vi khuẩn hoặc do ký sinh trùng thì cần có một môi trường sống tốt. Vì vậy, cần thực hiện vệ sinh môi trường, vệ sinh an toàn thực phẩm. Cần ăn chín, uống chín, không ăn các loại thực phẩm chưa nấu chín (tiết canh, gỏi cá, nem chua, nem chạo, rau sống). Không hút thuốc lá để phòng các bệnh về đường hô hấp. Cần rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Cần vệ sinh họng, miệng, răng thật sạch hàng ngày bằng hình thức đánh răng, súc họng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy